Spišská Nová Ves
Pierwsza pisemna wzmianka o mieście pochodzi z 1268 roku. Miasto powstało z połączenia starej słowańskiej osady „Iglov“ i nowszej niemieckiej wsi „Nová Ves“. Na powierzchni 66,67 km2 mieszka w przybliżeniu 38 000 mieszkańców. Spišská Nová Ves jest miastem powiatowym, centrum kulturalnym, administracyjnym i gospodarczym, centrum południowego Spiša. Jest idealnym punktem wyjścia dla miłośników turystyki, miłośników zabytków Gotyckiego lub Żelaznego Szlaku, zabytków wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, znajdujących się na Spišu. ZABYTKI: Walory przyrodnicze Parku Narodowego Słowacki Raj w bezpośrednim sąsiedztwie miasta uzupełniają mnóstwo cennych pod względem historycznym obiektów. Większość z nich znajduje się na placu w kształcie soczewki – Radničné námestie, które należy do najpiękniejszych na Słowacji i do najdłuższych tego typu w Europie. Miasto zostało w roku 1992 ogłoszone za Miejską Strefę Zabytków. Dominantą miasta jest neogotycka wieża rzymskokatolickiego Kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (z XIV wieku), zbudowana w latach 1893 – 1894. Dzięki swojej wysokości 87 m jest najwyższą wieżą kościelną na Słowacji. Na jej czterech stronach znajduje się aż 7 tarczy zegarowych, które napędza jeden mechanizm zegarowy. Z wieży rozpościera się przepiękna panorama. Podczas wchodzenia na wieżę można podziwiać i 5 dzwonów (najstarszy pochodzi z roku 1486).
Warty uwagi jest klasycystyczny Ratusz (1777 – 1779) z imponującą salą obrzędową sięgającą dwóch pięter. Na parterze można podziwiać rzeźby Niepokalanej Marii Panny – Immaculaty z pobliskiego Słupa Marianskego, który stoi w centrum miasta od roku 1724.
Na Domu Prowincjalnym (Provinčný dom) można podziwiać unikatową rokokową sztukaterię w przedniej części fasady. Przypomina czasy, kiedy Spišská Nová Ves była siedzibą organów Prowincji najpierw XIII, później XVI Miast Spiskich. Od średniowiecza do roku 1777 budynek ten pełnił rolę Ratusza, dzisiaj jest siedzibą muzeum Múzeum Spiša.
Kościół ewangielicky wzniesiono na planie krzyża, w stylu klasycystycznym (1790 – 1796). Dzięki świetnej akustyce jest ulubionym miejscem do organizowania koncertów i festiwali muzyki poważnej i organowej. Wewnątrz znajdziecie oryginały rzeźb czterech ewangelistów (św. Jan, św. Łukasz, św. Marek, św. Mateusz). Ich wierne kopie zdobią przednie wejście miejskiego cmentarza.
Na uwagę zasługuje secesyjna Reduta (1902 – 1905). Na Słowacji zachowało się tylko 8 takich budynków. Wewnątrz budynku znajduje się piękna sala koncertowa. Reduta jest siedzibą Teatru Spišskiego (Spišské divadlo), Miejskiego Centrum Kultury, lokalnej telewizji Reduta i restauracji z kawiarnią.
Na ulicy Levočskiej znajduje się drugi najstarszy kościół w mieście – rzymskokatolicki Kościół Niepokalanego Poczęcia Maryi Panny (nazywany Kościołem Słowackim) z barokowym wyposażeniem wnętrza. Pierwotnie była to kaplica z XIV wieku. Grekokatolicka Świątynia Przemienienia Pańskiego zachwyca typowo bizantyjskim udekorowaniem wnętrza. Może się pochwalić unikatową mozaiką wykonaną według wzoru szkoły Ojca Marka Rupnika z Centro Aletti w Rzymie, którego dzieła można znaleźć w Fatime, Lurdach czy Watykanie.
